Từ ngày 23/5 đến 28/5, Hội Nhiếp ảnh TP Hồ Chí Minh đã tổ chức cho gần 60 hội viên đi sáng tác ảnh tại miền Trung. Ngày 23-5 anh em hội viên đã được trau dồi thêm kiến thức về thực hiện ảnh bộ do NSNA Bùi Minh Sơn giới thiệu và cách tạo kênh Youtube do nhạc sĩ Phạm Đăng Khương giới thiệu.
Sáng ngày 24/5 từ 4 giờ 30 sáng đoàn đã có mặt tại sân bay Tân Sơn Nhất để bay đi Huế. Đón chúng tôi tại Huế có 5 xe 16 chỗ của các bác tài từ Đà Nẵng ra, trong đó có Trung tá Nhàn, nguyên lái xe Cục Chính trị Quân khu 5 làm tổ trưởng tài xế. Các ACE lên xe theo thứ tự đã được phân công. NSNA Nguyễn Phúc Thị Xuân Lê, Chi hội phó Chi hội NSNA VN Thừa Thiên Huế; NSNA Đặng Văn Trân, Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Huế đã đón tiếp chúng tôi niềm nở. Anh chị đã đưa đoàn đến ăn sáng món bún Tuyết ở kiệt số 29 đường Hùng Vương, đây là tiệm ăn nổi tiếng ở TP Huế. Ngay sau đó cả đoàn cùng vào Đại Nội Huế để chụp ảnh cảnh quan cùng các người mẫu.
Đại Nội Huế rộng mênh mông, anh em phải đi bộ vào, dù mệt nhọc, nhưng mọi người rất hứng khởi với cảnh đẹp cổ kính của Cấm Tử Thành, Phú Văn Lâu, Khuê Văn Các..gần 13 giờ chúng tôi mới về đến khách sạn Kinh Đô năm số 2 Nguyễn Thái Học. Nghỉ ngơi một chút, 14 giờ đoàn chia làm 2 tốp Nhóm 1: gồm xe 1, xe 2 đi chụp Làng nghề hoa giấy Thanh Tiên: Cách trung tâm thành phố Huế 7 km. Nội dung chụp: Setup làm hoa giấy trang trí bàn thờ vào dịp Tết Cổ truyền, bến thuyền chở hoa giấy sang phố cổ Bao Vinh Nhóm 2 gồm xe 3, 4, 5 đi chụp Làng mây tre đan Bao La: Cách trung tâm thành phố Huế 16 km. Nội dung chụp: Setup chụp đan lát các mặt hàng thủ công từ tre . Chụp Hoa đăng + tung chài. Cách trung tâm thành phố Huế 4 km. Buổi tối cho anh em tự do đi chụp ảnh thành phố về đêm, tôi thì tranh thủ đi thăm bà con, dòng họ tại Huế vì má tôi quê ở Huế. Ông anh họ làm chủ tịch phường Đúc, tranh thủ đưa em đi thăm các bà cao tuổi và tụ tập anh em giao lưu với ông em từ Sài Gòn ra thật thân mật ấm cúng.
Ngày 25/5, chúng tôi dậy từ 4 giờ để lại chia nhau đi chụp hình. Các AC có flycam được ban tổ chức bố trí xe 1 đi chụp đầm Chuồn cách Trung tâm 13 km, nội dung chụp là đời sống sinh hoạt của người dân đầm Phá Tam Giang và Rú Trá. Nhóm 2 gồm 4 xe đi chụp tại đầm Quảng Lợi các thành phố 26 km, nội dung chụp: bình minh, đời sống sinh hoạt của người dân đầm phá Tam Giang.
Sau khi căn sáng xong các xe lại hành quân về lăng Tự Đức để chụp hình. Sau đó đoàn về chợ Đông Ba để chụp hình chị em tiểu thương ở chợ Đông Ba. Rất vui vì ngày đó bà con tiểu thương mặc áo dài với nhiều mầu sắc khác nhau làm nên những tấm ảnh đẹp. Buổi trưa xe 1 do tôi phụ trách kéo nhau đi thưởng thức các món bánh ở Huế như: bánh bèo, bánh bột lọc, bánh ram ít, bánh nậm… Buổi chiều 2 nhóm lại đổi nhau nội dung chiều hôm qua. Trời thật chiều lòng cho nhóm chúng tôi, khi hoàng hôn xuống với những dáng nắng hồng dát trên sông Như Ý, các thiếu nữ ngồi trên đồ thả hoa đăng làm mặt sông như có một bức tranh đẹp tuyệt vời. Tối đó chúng tôi ngồi giao lưu cám ơn Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Huế và Hội Nhiếp ảnh Thừa Thiên Huế trên nhà hàng nổi Sông Hương. Trong ánh sáng 7 mầu của cầu Tràng Tiền, hai hội Nhiếp ảnh ôn lại những kỷ niệm kết nghĩa năm xưa của nhiếp ảnh Hà Nội-Huế-Sài Gòn, do dịch covid 19 nên mấy nằm nay việc tổ chức triển lãm đã bị cách trở. Hội Nhiếp ảnh TP Hồ Chí Minh đề nghị năm 2023 sẽ đăng cai lại hoạt động kết nghĩa với dầy tính nhân văn này. Để chào mừng Festival Huế sắp tới, Hai hội quyết định sẽ tổ chức triển lãm ảnh nghệ thuật mang tên: “Đất nước qua ống kính nhiếp ảnh” vào chiều 24/6, trước ngày khai mạc Festival Huế 1 ngày. Hội Nhiếp ảnh Huế đề nghị các anh chị em hội viên Hội Nhiếp ảnh TP HCM nào muốn tác nghiệp Festival thì HOPA giới thiệu, gửi kèm 2 ảnh để xin cấp thẻ. Nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc, Chủ tịch Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Huế rất ủng hộ các hoạt động giao lưu kết nghĩa của 2 hội. Anh rất mong các NSNA TP HCM sẽ gửi nhiều ảnh dự thi “Góc nhìn mới về Huế” đang được Liên hiệp phát động.
4 giờ sáng ngày 26/6, đoàn chúng tôi lên đường tới thành cổ Quảng Trị, đây là nội dung quan trọng dâng hương hoa cho các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh mùa hè đỗ lửa năm 1972. Thế mà đã thấm thoát 50 năm trôi qua, thành cổ Quảng Trị còn đó như một minh chứng tinh thần chiến đấu quả cảm của bộ đội Cụ Hồ. Trận chiến thành cổ Quảng Trị kéo dài 81 ngày đêm. Bảo Quân đội Nhân dân số ra ngày ngày 9 tháng 8 năm 1972 viết: “Mỗi mét vuông đất tại Thành cổ Quảng Trị là một mét máu và sự hy sinh của các anh đã trở thành bất tử. Trong 81 ngày đêm, từ ngày 28-6 đến ngày 16 tháng 9 năm 1972, Thành cổ Quảng Trị đã phải hứng chịu 328.000 tấn bom đạn. Trung bình mỗi chiến sĩ phải hứng lấy 100 quả bom, 200 quả đạn pháo. Mỗi ngày có 1 đại đội vượt dòng Thạch Hãn để tiếp viện quân số, nhưng đêm nay một đại đội tiến vào thì ngày mai chỉ còn lại vài người sống sót” Tháp hương, dâng hoa cho anh linh các chiến sĩ đã hy sinh ở thành cổ Quảng Trị tôi đã cầu cho linh hồn các anh được yên nghỉ nơi suối vàng, phù hộ cho dân tộc Việt Nam, đất nước Việt Nam và phù hộ cho phong trào nhiếp ảnh của thành phố Hồ Chí Minh ngày một phát triển. NSNA Nguyễn Mạnh Hùng khóc nức nở nhớ đến đồng đội của anh đã hy sinh nơi đây. Trong lòng chúng tôi như có tiếng sóng con sông Thạch Hãn với lời thơ của NSNA, nhà báo Lê Bá Dương:
Đò lên Thạch Hãn ơi chèo nhẹ.
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm.
Có tuổi hai mươi thành sóng nước.
Võ yên bờ mãi mãi ngàn năm
Chia tay NSNA Trà Minh Thiết, Chi hội trưởng Chi hội NSNA VN Quảng Trị, người đã giúp đoàn đặt hương hoa, rời thành cổ Quảng Trị đoàn chúng tôi hành quân về Hội An qua đèo Hải Vân mây trắng bay. Đoàn đã dừng đỉnh đèo để chụp ảnh với “Thiên hạ đệ nhất Hùng quan”. Các xe tranh thủ chụp ảnh riêng để ghi nhận lại chuyến đi trại ấn tượng lần này.
Chúng tôi đến Hội An gần 1 giờ chiều, các anh em NSNA Hội An vẫn chờ đợi đoàn đến để mời ăn trưa. Những cái ôm cái nắm tay. Những nụ cười của các NSNA thành phố lâu ngày mới gặp lại các NSNA Hội An sao mà thân thiết thế. Các NSNA Dương Phú Tâm, Chi hội trưởng Chi hội NSNA VN Quảng Nam; NSNA Đặng Kế Đông, Chi hội trưởng Chi hội nhiếp ảnh Quảng Nam; NSNA Thái Bích Thuận; NSNA Đặng Kế Cường cùng anh Trần Thế, chủ nhiệm CLB nhiếp ảnh Hội An…. đã tiếp đoàn thân mật. Chiều đó anh em tỏa ra đi sáng tác cảnh đẹp phố cổ Hội An. Đêm bên bờ sông Hoài chúng tối lại quây quần cùng anh em NSNA Hội An
nâng chén rượu đầy, thưởng trăng và phơi ảnh đêm. 4 giờ 30 sáng ngày 27/5 chúng tôi lên đường đi chụp bình minh tại bến cả Bình Minh.
Bắp luộc của anh em Hội An gửi tặng sớm làm ấm lòng các nhiếp ảnh gia. Thật là thiên thời địa lợi, sáng hôm đó mặt trời hồng đỏ từ chân trời nhô lên mặt biển tròn xoe như chiếc đĩa dát những tia nắng vàng trên mặt biển.Hàng chục con thuyền chở cả về xa xa, bà con dùng thuyền thủng ra mang cả về. Người mua kẻ bán tập nập ven biển buổi sáng khiến anh em nhiếp ảnh tha hồ chụp.
Rời bến cả Bình Minh, chúng tôi đến làng Bích họa Tam Thanh thuộc thôn Hòa Trung, xã Tam Thanh, cách TP. Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam khoảng 7km. Làng bích họa này được “biến hóa” trở nên vô cùng độc đáo, đẹp mắt từ dự án giao lưu mỹ thuật cộng đồng giữa Hàn Quốc và Việt Nam. Qua bàn tay tài năng của các họa sĩ, 100 ngôi nhà trong làng được trang trí rực rỡ màu sắc bởi những hình vẽ, họa tiết đẹp ngày ngất lòng người. Các Nhiếp ảnh gia vừa sáng tác vừa tự mình đứng vào trong những bức ảnh trên tường để hòa giữa đời thực với người trong tranh vẽ tạo nên những bức ảnh lạ.
Chỉ hơi tiếc do thời gian, nên nhiều bức ảnh bị cũ, những chiếc thúng vẽ bị tróc sơn. Nghe bảo sắp tới bên Hàn Quốc đang có dự án sang nâng cấp, vẽ lại những tấm đã bị phai màu.
Chừng một tiếng đồng hồ sáng tác ở làng Bích họa, chúng tôi lên đường tới thăm tượng đài Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Thứ là điểm tham quan nổi tiếng tọa lạc ở trên núi Cấm của TP. Tam Kỳ, là tượng đài mẹ Việt Nam lớn nhất nước, lấy nguyên mẫu từ mẹ Thứ. Nhà văn Phan Chín, Phó chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh Quảng Nam, Tổng biên tập tạp chí Đất Quảng cùng anh em văn phòng Hội đã đợi đón đoàn. Chúng tôi cùng nhau đứng dâng hương hoa trước tượng đài mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thứ mà lòng trào dang niềm tự hào về những người mẹ Việt Nam Anh hùng bất khuất-Trung hậu-đảm đang.
Bức tượng đài Mẹ Thứ được lấy nguyên mẫu từ bà Nguyễn Thị Thứ (1904 – 2010). Bà sinh ra tại xóm Rừng, xã Điện Thắng Trung, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Bà Thứ là người mẹ có nhiều con cháu hy sinh nhất trong cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ: 9 người con trai, 1 người con rể và 2 người cháu ngoại.
Khu vực chính của tượng đài Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Thứ gồm có khối tượng chính cao 18.5m được làm từ đá sa thạch. Bên cạnh tượng chính là các khối tượng được làm từ đá hoa cương chạy dài theo hình cánh cung rộng khoảng 120 m. Công trình to lớn này được xây dựng từ hơn 20.000 tấn đá vận chuyển từ tỉnh Bình Định. Ở chính giữa của tượng đài là chân dung mẹ Nguyễn Thị Thứ.
Hình ảnh tượng đài Mẹ Việt Nam Nguyễn Thị Thứ hiện lên với những đường nét binh dị, nhân hậu và mộc mạc chắc chắn sẽ để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng du khách.Xung quanh khu tượng đài khổng lồ chính là một hồ nước vô cùng rộng lớn. Hồ nước có diện tích lên đến hơn 1000 m2. Nhìn từ ngoài vào trong, những dòng nước chảy từ vách tượng đá như đang tràn trên mặt hồ. Ngay ở cổng ra vào, bạn có thể nhìn thấy 8 cột trụ năm sừng sững. Mỗi cột trụ có chiều cao 11.2 m và đường kính dài hơn 1.2 m. Trên mỗi thân trụ là hình ảnh các bà mẹ tại khắp đất nước Việt Nam. Đó là những bà mẹ Bắc Bộ phúc hậu, mẹ Trung Bộ tần tảo hay mẹ Nam Bộ bất khuất 30 ngọn đèn đá nằm dọc theo lối vào chính để đến tượng đài. Đây là biểu tượng tượng trưng cho 30 năm mòn mỏi, vất vả để chờ đợi các con trở về sau trận đánh chống quân thù của các người Mẹ Việt Nam.
Chia tay anh em Hội liên hiệp văn học nghệ thuật tỉnh Quảng Nam không khỏi bịn rịn. Chưa kịp tâm sự nhiều, thì đã lên đường cho kịp thời gian buổi chiều gặp gỡ anh em Đà Nẵng. chúng tôi đến Thánh địa Mỹ Sơn thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam khoảng 12 giờ trưa. Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Quảng Nam đã làm việc với ban quản lý, nên các anh chị ở đây rất tạo điều kiện cho đoàn, từ việc đưa rước xe, chuẩn bị cơm trưa. Ban quản lý đã huy động gần 30 diễn viên tổ chức chương trình ca nhạc mang đậm nét dẫn tộc Chăm như lễ hội Kate. Đặc biệt điệu múa Apsara đã làm say lòng các nhiếp ảnh gia. Đây là vũ điệu uyển chuyển, mượt mà, ca ngợi vẻ đẹp, những đường cong tuyệt mỹ mà tạo hóa đã ban tặng cho các người đẹp. Có lẽ chưa bao giờ các cô gái biểu diễn trước rừng ống kính tới gần 60 chiếc của các nhiếp ảnh gia TP Hồ Chí Minh.
Buổi chiều trời bắt đầu đổ mưa, tất cả anh em đều nóng lòng được ra thăm khu thánh địa và chụp hình. Thấy trời ngớt mưa, anh em vội cùng nhau ra chụp ảnh. Thánh địa Mỹ Sơn là một quần thể kiến trúc gồm nhiều đền đài Chămpa cùng kiến trúc vô cùng độc đáo. Bị quên lãng trong một thời gian dài lên đến hàng thế kỷ, phải đến năm 1885 nơi đây mới được phát hiện và vào năm 1999 nơi này đã được UNESCO lựa chọn là di sản thế giới. Các nhiếp ảnh gia đã tranh thủ chụp ảnh lễ hội do 25 diễn viên trong trang phục Chăm tạo dựng. Sau đó còn được chụp ảnh chân dung các thiếu nữ Chăm đẹp mê hồn.
Sau khi tác nghiệp xong, vừa ngồi lên xe điện là trời đổ mưa. Ra đến ngoài cổng cách 2km, tôi được anh em lái xe cho biết mưa tầm tã đã mấy tiếng nay. Thật kỳ lạ cách đây chưa đầy 2km, có lúc trời quang mây tạnh để chúng tôi tác nghiệp.
Trở về Đà Nẵng, chúng tôi đến nhận phòng ở Đoàn an điều dưỡng 27 ở 128 Nguyễn Văn Thoại thành phố Đà Nẵng. Từ nhà nghỉ này ra biển chỉ mấy bước chân. Anh em Nhiếp ảnh thay những bộ đồ đẹp để ra giao lưu với anh em Đà Nẵng. Thật vui mừng trước sự tiếp đón nồng hậu của Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Đà Nẵng và của Hội Nhiếp ảnh Đà Nẵng. Nhà thơ Nguyễn Nho Khiêm, Phó chủ tịch Liên hiệp các hội Văn học Nghệ Thuật Đà Nẵng, Tổng biên tập tạp chí Non Nước xiết chặt tay tôi giới thiệu các anh lãnh đạo cùng tham dự. Tham dự chương trình giao lưu với đoàn có NSNA Thân Nguyễn, Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh Đà Nẵng; NSNA Huỳnh Anh, Ủy viên BCH Hội NSNA Việt Nam, Trưởng ban kiểm tra; và một số NSNA Đà Nẵng khác. Anh em lâu ngày gặp nhau hàn huyện và mong được giao lưu kết nghĩa.
Ngay đêm đó tôi ra sân bay về lại TP Hồ Chí Minh, vì hôm sau tham dự buổi họp báo của Viện nghiên cứu Thị trường- Truyền thông Quốc tế. Được biết ngày hôm sau 28/5 anh em nhiếp ảnh Đà Nẵng đã dẫn đoàn đi sáng tác ảnh đẹp ở Non nước, các làng nghề và lên Sơn Trà chụp Voọc . Đoàn Nhiếp ảnh TP Hồ Chí Minh đã về đến nhà an toàn đêm 28/5/2022.
Có thể nói, Trại sáng tác ảnh nghệ thuật của TP Hồ Chí Minh lần này đi xa nhất so với các năm trước, đã đi qua 4 tỉnh thành miền Trung Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Quảng Nam, Đà Nẵng. Trại được tổ chức sau đại dịch covid với chủ đề Miền Trung-Điểm đến du lịch sẽ tạo ra những tác phẩm tốt góp phần thúc đẩy du lịch miền Trung.
Thay mặt Hội Nhiếp ảnh TP Hồ Chí Minh, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng; Hội Văn học nghệ thuật Quảng Nam Chi hội NSNA Việt Nam Quảng Trị góp phần thành công cho Trại. Chuyến đi trại lần này cũng gắn kết tình đoàn kết giữa các hội viên Hội Nhiếp ảnh TP Hồ Chí Minh.
Bài: Đoàn Hoài Trung, ảnh các hội viên tham gia trại