Chuyên đề "Ngôn ngữ hình ảnh và phương pháp đọc ảnh" – thiết thực.

Ngày  17/11/2012 tại  Hội nhiếp ảnh TP. Hồ Chí Minh đã diễn ra buổi báo cáo chuyên đề “Ngôn ngữ hình ảnh và phương pháp đọc ảnh” của NSNA Trung Thu – Trưởng ban Lý luận phê bình Hội nhiếp ảnh TP. Đến dự có đông đảo hội viên nhiếp ảnh thuộc các CLB nhiếp ảnh trong thành phố. Buổi báo cáo chuyên đề đã mang lại người nghe các kiến thức thiết thực về:

Tính đa diện của một tác phẩm.

Như người ta có thể nhìn thấy nhiều hướng của một viên kim cương. Nghĩa là không nên “ép” người khác phải đọc, phải hiểu giống như mình đã hiểu

Về đường nét:

Những đường cong mềm mại, mượt mà, uyển chuyển, vận động… Những đường gãy khúc trắc trở, gian nan, nguy hiểm, gập ghềnh…

Về màu:

• Màu vàng: nóng, rực rỡ, mùa thu, xưa cũ, tàn tạ, cuối đời,
• Màu xanh: lạnh lẽo, tươi mới, hưng thịnh, vững bền, cứng chắc, khởi điểm. Màu đỏ: rực lửa, nhiệt tình, bùng phát, ấm áp, mãnh liệt, hạnh phúc, sung mãn, vận động, sát phạt,
• Màu trắng: tinh khiết, lạnh lùng, trong trẻo, ánh sáng, tự do, tương lai, ước mơ, viên mãn, tang tóc,
• Màu đen: tang tóc, đau thương, u buồn, đè nặng, bóng tối, tàn ác, thê lương, lạnh lùng, ngục tù, trói buộc,
• Trong màu còn có yếu tố vẻ sáng: là bóng bẩy sáng lạn hay u tối nặng trầm, hoặc nhạt nhòa mờ ảo…

Về ánh sáng

• Ánh sáng gắt: gay gắt, sát phạt, chiến đấu, chuyển động, mạnh mẽ, cương quyết, cứng rắn, không khoan nhượng, mất còn, tương phản
  
• Ánh sáng dịu: mềm mại, mượt mà, êm dịu, vị tha, trơn láng, tha thiết, quan tâm, chia sẻ, hạnh phúc, tươi vui, thong thả, bình yên, câm nín, lặng thầm,
  
• Ánh sáng tụ: tập trung cao độ, gay gắt, khắc nghiệt, niềm hy vọng, chút bừng sáng, thân phận, phản tỉnh, hồi ức, quay vào trong, giam hãm, bó chặt,
  
• Ánh sáng tản: dịu dàng, tràn khắp, phân tán, phổ biến,
  
• Ánh sáng nóng: mang sắc đỏ, cam, vàng
  
• Ánh sáng lạnh: mang sắc lục, lam, chàm, tím
  
• Nhiếp ảnh không chỉ vẽ bằng ánh sáng, nhưng còn vẽ bằng cả bóng tối.

Về hình dáng

• To nhỏ là về tỷ lệ, về hiệu ứng viễn cận, về vấn đề tiêu cự.
• Mờ rõ: là những cách biệt giữa chủ thể và bối cảnh bằng hiệu ứng mờ-rõ, là vấn đề liên quan đến khẩu độ, điểm lấy nét, tốc độ.

Về màu – sắc

Sắc độ: là đậm nhạt, sáng tối, là vấn đề về chuyển sắc, độ tương phản của hình ảnh.

Nóng lạnh: là về màu của chủ thể hay bối cảnh, trong mối tương quan với màu của ánh sáng.

Về động tĩnh

Động tĩnh: là vấn đề của tốc độ, có những cái động trong cái tĩnh, hoặc ngược lại. Có cái động hình thức, lại có cái động của nội tâm…

Ý nghĩa: là những ý tưởng đối nghịch nhau, như giàu nghèo, sang hèn, sung sướng và đau khổ… Thay đổi tùy theo thời gian và không gian. Hồi xưa nghĩ khác, giờ khác, nơi này nghĩ thế này là ổn, nơi khác lại bảo không hay…

Chủ điểm hấp dẫn

Nơi cuối đường dẫn của bố cục, rất cần có một hoặc vài chủ điểm hấp dẫn. Nó xuất hiện như một “bất thường” trong cái vốn rất bình thường. Nó là điểm dừng của mắt, là điểm nhấn bổ sung cho chủ thể chính, hoặc nó có thể là chủ thể chính.

Các biến số thủ pháp

• Tiêu cự (dài ngắn, góc nhìn rộng hẹp, hiệu ứng viễn cận). Khẩu độ (mở khép, vùng ảnh rõ cạn sâu). Điểm lấy nét (tạo điểm nhấn, khi kết hợp với khẩu độ mở lớn). Tốc độ (chậm nhanh, bắt đứng hay vệt mờ nhòe)
• Ánh sáng (dịu-gắt, tụ tán, nóng lạnh, hướng chiếu)
• Cân bằng trắng (bình thường và bất thường)
• Trị số thời chụp (đúng, thiếu hay dư)
• Nhiễu – vỡ hạt (vô tình hay cố ý)
• Picture Styles (các tham số hình ảnh: nét, tương phản, rực màu, áp sắc…)
• Đường nét trong bố cục (thẳng ngang, thẳng đứng, chéo, cong, gấp khúc, tán loạn, các đóng khung đứng, ngang hay vuông…)
• Góc độ (thấp-cao, hay ngang mắt, ngang ngực…)
• Các động tác máy: panning, zooming, xoáy máy, tốc độ rất chậm…
• Xử lý hậu kỳ trong các trình xử lý ảnh (các bộ lọc, biến điệu về màu, cắt ghép…)